Wegvervoer anno 1845.

Tijdens mijn zoektocht door het web op zoek naar informatie stuit je op dingen die in eerste instantie nog niet bij je zijn opgekomen.
Zo kwam ik afbeeldingen tegen van fietsen, paard-en-wagens en handkarren. Ook zag ik dat er een vorm van openbaar vervoer bestond onder de naam Omnibus, en ook Van Gend & Loos was al actief met het vervoer van goederen vanaf de stations de stad in. Dit met paard en wagen.
Naruurlijk mag dit niet ontbreken bij mijn project. Dus... u begrijpt het al, ik ga van deze soorten wegvervoer een of meer modellen maken.


 
De bouw.
Om te beginnen neem ik het openbaar vervoer onder handen.
Fotografie was in die tijd nog maar net ontwikkeld. Slechts een handjevol mensen was in staat om met de ingewikkelde procedure foto's te maken. Dus moeten we het doen met deze gravure.
Een prachtige Omnibus om na te bouwen. Ik ga eens kijken of het lukken wil.
Ik had voor een fiets al wielen in de mal, maar deze manier gebruik ik voor alle statische modellen die met spaakwielen zijn uitgerust.
Dus ook voor de wielen van de Omnubus. Ik had dit proces al elders besproken.
Terwijl de wielen droogtijd nodig hadden, heb ik me bezig gehouden met het begin van de carrosserie.
De strook styreen met de ribbels is voor de luikjes achterin de carrosserie. De ribbels zijn op elkaar gelijmde strookjes van dun styreen.
De carrosserie begint al aardig vorm te krijgen. De wielen liggen al klaar, en de vering is reeds aangebracht. Ook de luiken achter de laatste ramen zitten er in.
Een laagje verf, en het ziet er gelijk al beter uit. Terwijl dit droogt worden de passagiers uitgezocht.
De paarden zijn van hun teugels voorzien, en de menner is zijn plaats aan het uittesten.
De omnibus is voorzien van twee lantaarns, zodat hij in het donker te zien is. Deze worden gemaakt van een transparant stukje styreen. De hangreep waarmee de lantaarn in de houder wordt gehangen maak ik van een stukje koperdraad. Dit wordt in een klein gaatje onderin vast gelijmd. Met een klein stukje styreen worden de onderkant en bovenkant gemaakt.
De houder wordt gemaakt van een klein stukje messingpijp. Voorzichtig een klein gaatje in de koetswand boren en lamphouder er in lijmen.
Ik heb weer een klusje voor de computer. Van de afbeelding ga ik de teksten isoleren en aanpassen voor gebruik op het model van de omnibus. Je zou dit het bijna dagelijkse knip en plakwerk kunnen noemen.
Als alle onderdelen zijn samengevoegd en geschilderd, en de paarden ingespannen zijn, betreedt de koetsier zijn plaats.
Het model is klaar.
De plaats voor de omnibus is ook bepaald. Het is natuurlijk zo, dat het openbaar vervoer een halte krijgt binnen de hekken.
En bij paarden is het zo, dat de paarden zo nu en dan iets achter laten op de standplaats.

Zoals de koets gebruikt werd door de welgestelde bevolking, zo werd de fiets het voertuig voor de man uit de middenklasse.
Echt veel zag je hem nog niet. Pas veel later werd het meer gemeengoed. Desalniettemin heb ik voor de sfeer een aantal modellen gebouwd en geplaatst.
Rechts onder is nog net te zien hoe de wielen worden gemaakt. Elders op deze site wordt dit al besproken, dus hier doe ik dat niet nog eens. Het resultaat is, weliswaar onbeschilderd, al wel te zien
Van messingdraad wordt voor een andere fiets het frame in elkaar gesoldeerd.
Weer ontkomen de Preiser figuurtjes niet aan een chirurgische ingreep.
Een vierde variatie staat klaar om op kleur gebracht te worden.
Drie van de fietsen hier tezamen op de foto. Dit waren de eerste drie fietsen die zijn gebouwd, er volgden er nog een aantal.

Ondernemers die nog niet zo goed bij kas waren en onnodige vrachtkosten wilden vermijden, haalden zelf hun goederen op bij het station.
De handkar was hierbij onontbeerlijk. Vooropgesteld dat het bedrijf niet al te ver van het station was verwijderd.
Ik vond op het net deze foto van een handkar. De fabriek, die eigenaar was van deze kar, heeft wel een heel toepasselijke naam.
Reden te meer om deze maar eens te gaan bouwen. Ik ga er even van uit dat de handkarren in de loop der jaren nauwelijks aan verandering onderhevig waren. Dus zou deze heel goed in het tijdsbeeld kunnen passen.
Hoe de wielen zijn gemaakt hoeft nauwelijks nog enig betoog, en de bak is ook eenvoudig.
Om de wielen onder de bak aan te brengen worden nog wat veren gemaakt. Hiermee worden de wielen onder de bak gelijmd.
De handgreep en de steunpoot zijn inmiddels ook aangebracht. Met de wielen wacht ik nog even tot na de beschildering.
De eerste verf is een feit. Hierna kan de uiteindelijke kleur worden aangebracht. Die is veel lichter. Met een niet te natte penseel breng ik die aan zodat de donkere kleur voor het nodige vuil en beschadigingen zorgt.
De handkar in de orginele kleur. Een Preiser figuurtje is weer aangepast en omgekleed zodat hij in staat is de kar te duwen.

Om goederen van het station de stad in te halen was niet voor elke ondernemer even goed te doen. De redenen daarvoor zijn in al die jaren niet veranderd. Nog steeds is het een zaak van tijd en kosten. Voor Van Gend & Loos een reden om het personenvervoer per postkoets, wat onder druk kwam te staan, af te stoten en het goederenvervoer ter hand te nemen. Er werden met de H.IJ.S.M. contracten gesloten om de goederen vanaf het station verder de stad in te vervoeren.
Allereerst ga ik met mijn vriend Google weer eens op zoek naar het grote voorbeeld. Die kon ik zelfs op de site van Van Gend & Loos niet vinden. Maar het speelgoedmuseum bracht uitkomst. Zij zijn in het bezit van een jaren oud model van de wagen en op de site vond ik daar een foto van. De bouw kon beginnen.
Voor de afmetingen heb ik een Preiser figuurtje gebruikt. Met zo'n figuurtje zijn alle verhoudingen wat makkeleijker te bepalen.
Over de bouw valt weinig te vertellen. Het wijkt niet af van dat van de andere wagens. Hier zit de bak eigenlijk al in elkaar. De wielen zijn op de inmiddels wel bekende manier gemaakt.
De wagen heeft zijn wielen gekregen, en de tuigage is gereed. Nu nog een kwastje verf.
Van een paar stukjes sigarettenpapier zijn zeilen aan de zijkanten gemaakt. Om ze wat stevigheid te geven, en het uiterlijk van een stuk zeil, is het papier gedrenkt in de verdunde houtlijm. Aan de achterzijde voorzien van een dun stripje styreen. Dit ziet er nu uit als een houten lat in de zoom voor het gewicht.
Het kwastje is ook langs geweest en heeft het geheel in de verf gezet.
De Van Gend & Loos wagen is helemaal klaar. Staat nog op de werktafel, maar niet lang meer.
Ook voor deze wagen is een plekje gevonden. Waar anders dan bij de goederenloods. De loods wacht nog op aankleding.